Củ Sen: Thảo mộc hỗ trợ trí não, ruột và tim mạch

Có lẽ bạn đã quen thuộc với hình ảnh hoa sen thiêng ngự trên mặt nước ao, tượng trưng cho vẻ đẹp và sự tái sinh. Nhưng bạn có cách nghĩ như thế nào về bộ rễ (củ) của hoa sen cắm sâu vào trong bùn? Củ sen là một loại thân ăn được thường được dùng trong ẩm thực châu Á cũng như trong y học cổ truyền.

Giống như củ ngưu bàng, thân rễ của cây sen chứa chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ chúng ta khỏi bệnh tật và các chất dinh dưỡng của nó giúp tăng cường sức khỏe của hệ tiêu hóa và tim mạch. Cũng giống như một loại củ chữa bệnh khác được gọi là củ riềng, ăn củ sen có thể giúp hỗ trợ sức khỏe não bộ và giảm viêm.

Củ sen có thể được sử dụng trong nhiều công thức nấu ăn, từ món salad đến súp và món xào. Khi bóc vỏ và cắt lát, nó có vị hơi béo và giòn và rất đẹp mắt.

Nếu bạn chưa thử nấu ăn với loại củ này, có thể bạn sẽ muốn bắt đầu khi đọc về nhiều lợi ích sức khỏe của nó.

Củ sen là gì?

Củ sen là phần thân dài của cây sen. Cây sen đá có tên khoa học là Nelumbo nucifera, thuộc họ Nelumbonaceae. Rễ, cuống hoa và hạt được sử dụng phổ biến trong ẩm thực Trung Quốc, Việt Nam và Nhật Bản.

Củ sen hình ống được tìm thấy bị chôn vùi trong đầm lầy, yếm khí (thiếu oxy) trầm tích. Nó có các lỗ hình bầu dục để lấy oxy và cho phép nổi trong nước. Rể (củ) của sen dạng hình ống được sử dụng để dự trữ năng lượng dưới dạng tinh bột. Nhìn bên ngoài củ sen nhẵn, có màu vàng nâu. Bên trong, củ có màu trắng và giòn.

Củ sen mọc thành từng đoạn, tương tự như các mắt xích của cây xúc xích, và thân có thể dài tới 4 feet (1,5 m). Bạn có thể tìm thấy rễ và hoa sen ở các ao hồ và đầm bùn.

Loại củ này thường được thái lát và ngâm chua, áp chảo hoặc nướng. Nó có vị ngọt nhẹ được ví như hạt dẻ nước với hương vị thơm ngon và kết cấu tương tự như khoai tây. Củ sen cũng có độ giòn vừa ý khi nấu chín, vì vậy nó là một món ăn nhẹ tuyệt vời (ví dụ như khoai tây chiên củ sen) hoặc bổ sung cho các món xào.

Rễ cũng được sử dụng để làm tinh bột củ sen, hoặc nó được sấy khô để làm bột được sử dụng trong y học cổ truyền Việt Nam và nhiều nhất là Trung Quốc.

Lợi ích sức khỏe của củ sen

1. Thúc đẩy làn da tươi sáng
2. Tăng cường sức khỏe não bộ
3. Hỗ trợ tăng lượng sắt trong cơ thể
4. Hỗ trợ tiêu hóa và quản lý cân nặng
5. Cải thiện sức khỏe tim mạch
6. Tăng khả năng miễn dịch

1/ Củ sen giúp thúc đẩy làn da tươi sáng

Củ sen là một nguồn tuyệt vời của vitamin C. Nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa, vitamin C có lợi cho sức khỏe làn da của bạn thông qua một số cơ chế khác nhau.

Da của chúng ta chứa nồng độ cao vitamin C. Loại vitamin này thúc đẩy quá trình tổng hợp collagen, bảo vệ da chống lại các tổn thương do các gốc tự do và tia cực tím gây ra, đồng thời giúp đảo ngược các dấu hiệu lão hóa. Vitamin C cũng giúp giảm các dấu hiệu tăng sắc tố, như các mảng tối và sự đổi màu của da. (1)

2/ Củ sen tăng cường sức khỏe não bộ

Tương tự với gan bò, hạt hướng dương và hạt điều, củ sen được coi là thực phẩm chứa nhiều đồng. Đồng không chỉ giúp thúc đẩy mức năng lượng, củng cố xương và hỗ trợ quá trình trao đổi chất mà còn giúp tăng cường sức khỏe não bộ bằng cách kích hoạt chức năng của các đường dẫn thần kinh.

Nghiên cứu cho thấy rằng sự thiếu hụt đồng có thể liên quan đến sự khởi đầu của các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer. Để giúp ngăn ngừa suy giảm nhận thức, ăn củ sen và các thực phẩm khác có nhiều đồng sẽ kích thích hoạt động trí óc. (2)

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Bổ sung Chế độ ăn uống cho thấy rằng một lượng lớn các hợp chất polyphenolic trong củ sen giúp cải thiện chức năng thần kinh bằng cách kích thích sản xuất các yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não trong các tế bào thần kinh đệm, loại tế bào phong phú nhất trong hệ thần kinh trung ương. (3)

3/ Củ sen hỗ trợ tăng lượng sắt trong cơ thể

Ăn củ sen làm tăng lượng sắt trong cơ thể. Sắt hỗ trợ năng lượng liên tục bằng cách cho phép oxy đến các tế bào của bạn. Khi bị thiếu sắt, người đó thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải và khó tập trung. Ăn thực phẩm giàu chất sắt giúp tăng lượng oxy trong tế bào và cơ bắp. Nó cũng cho phép sắt thúc đẩy quá trình tiêu hóa protein thích hợp và hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn. (4)

4/ Củ sen hỗ trợ tiêu hóa và quản lý cân nặng

Củ sen cung cấp một lượng chất xơ. Do đó, nó hỗ trợ tiêu hóa bằng cách đẩy phân ra và làm giảm các vấn đề tiêu hóa như táo bón. Thêm vào đó, ăn một chế độ ăn giàu chất xơ khiến bạn cảm thấy no và không thấy đói trong một thời gian dài, có khả năng hỗ trợ giảm cân.

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng và Chuyển hóa chỉ ra rằng ngoài việc giảm táo bón, tiêu thụ chất xơ (Fiber) giúp giảm cảm giác đói, do đó giảm tổng năng lượng ăn vào và ngăn ngừa tăng cân. (5)

5/ Củ sen giúp cải thiện sức khỏe tim mạch

Củ sen rất giàu chất dinh dưỡng và chất xơ, giúp tăng cường sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cho thấy rằng có mối liên hệ nghịch giữa việc ăn thực phẩm giàu chất xơ không hòa tan với huyết áp và mức cholesterol.

Củ sen cũng là một nguồn cung cấp kali dồi dào. Kali chịu trách nhiệm đảm bảo nhịp tim khỏe mạnh. Những người có lượng kali thấp có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn, đặc biệt là bị đột quỵ. Điều này là do kali, kết hợp với các khoáng chất như magiê và canxi, ngăn chặn sự tích tụ chất lỏng trong tế bào của chúng ta. Qua đó, nó giúp giảm mức huyết áp và các vấn đề tim mạch như tim đập nhanh, lưu thông kém và động mạch thu hẹp. (6)

6/ Củ sen giúp tăng cường miễn dịch

Vì củ sen là một nguồn cung cấp vitamin C tuyệt vời, có tác dụng như một chất chống oxy hóa trong cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch của bạn. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients, vitamin C góp phần bảo vệ hệ miễn dịch bằng cách hỗ trợ các chức năng tế bào khác nhau. Chúng bao gồm hỗ trợ chức năng hàng rào biểu mô chống lại các tác nhân gây bệnh, thúc đẩy hoạt động thu gom chất oxy hóa và thúc đẩy tiêu diệt vi sinh vật. Thiếu vitamin C có thể dẫn đến suy giảm khả năng miễn dịch và dễ bị nhiễm trùng hơn. (7)

Giá trị dinh dưỡng của củ sen

Giá trị dinh dưỡng của củ sen phụ thuộc vào việc chúng ta đang xem củ sống hay đã nấu chín.

Một gốc sen thô (dài khoảng 9,5 inch và nặng 115 gam) chứa khoảng: ( 8 )

• 85 calo
• 20 gam carbohydrate
• 3 gam protein
• 0,1 gam chất béo
• 5,6 gam chất xơ
• 50,6 miligam vitamin C (84 phần trăm DV)
• 639 miligam kali (18 phần trăm DV)
• 0,3 miligam riboflavin (15 phần trăm DV)
• 0,3 miligam vitamin B6 (15 phần trăm DV)
• 0,3 miligam đồng (15 phần trăm DV)
• 0,3 miligam mangan (15 phần trăm DV)
• 0,2 miligam thiamine (12 phần trăm DV)
• 115 miligam phốt pho (12 phần trăm DV)
• 1,3 miligam sắt (7 phần trăm DV)
• 26,5 miligam magiê (7 phần trăm DV)
• 51,7 miligam canxi (5 phần trăm DV)
• 15 microgram folate (4 phần trăm DV)
• 0,4 miligam axit pantothenic (4 phần trăm DV)

Ngoài ra, củ sen sống còn chứa một số niacin, kẽm và selen.

Trong khi đó, nửa chén củ sen luộc (khoảng 60 gram) có chứa khoảng: ( 9 )

• 40 calo
• 9,6 carbohydrate
• 1 gam protein
• 2 gam chất xơ
• 16,4 miligam vitamin C (27 phần trăm DV)
• 0,1 miligam vitamin B6 (7 phần trăm DV)
• 0,1 miligam đồng (7 phần trăm DV)
• 0,1 miligam mangan (7 phần trăm DV)
• 218 miligam kali (6 phần trăm DV)
• 0,1 miligam thiamine (5 phần trăm DV)
• 46,8 miligam phốt pho (5 phần trăm DV)
• 0,5 miligam sắt (3 phần trăm DV)
• 13,2 miligam magiê (3 phần trăm DV)

Ngoài ra, củ sen nấu chín có chứa một số niacin, folate, axit pantothenic, canxi, kẽm và selen.

Sử dụng củ sen trong y học cổ truyền

Cây sen có nguồn gốc từ Ấn Độ và được đưa đến các nước khác, bao gồm Việt Nam, Ai Cập, Trung Quốc và Nhật Bản, khoảng 2.000 năm trước. Ngày nay, tất cả các bộ phận của cây đều được dùng làm thực phẩm và trong y học cổ truyền. Rễ, hạt và lá nói riêng được sử dụng trong y học thảo dược.

Rễ được sử dụng trong y học để tăng cường lưu thông khí có thể bị cản trở và gây tức ngực. Củ sen cũng được sử dụng để điều trị các bệnh tích tụ nhiệt và ẩm ướt mùa hè. Trong y học cổ truyền, người ta tin rằng viêm là do cảm giác nóng, vì vậy việc giảm bớt nhiệt có thể có lợi ích chống viêm.

Hạt sen được biết đến như một chất làm se có lợi cho thận, tim và lá lách. Hạt sen đôi khi được sử dụng để làm giảm tiêu chảy, giảm bớt tình trạng bồn chồn và điều trị chứng mất ngủ. Hạt chia cũng được cho là có thể giúp điều trị chứng thiếu khí, có thể dẫn đến giảm sức khỏe của thận. ( 10 )

Củ sen so với khoai tây và trà ngưu bàng

Củ sen, khoai tây và củ ngưu bàng đều có thể được thêm vào súp, món hầm và món xào. Cả củ sen và củ ngưu bàng đều có hương vị hơi ngọt và béo, và cả hai đều chứa một kết cấu giòn dễ chịu khi nấu chín hoặc ăn sống. Bạn cũng có thể tìm thấy các sản phẩm trà, bột và chiết xuất từ ​​cả củ sen và củ ngưu bàng. Những loại trà này được sử dụng để giảm viêm và cung cấp chất chống oxy hóa chống lại bệnh tật. ( 11 )

Khi so sánh dinh dưỡng của củ sen với dinh dưỡng của khoai tây và ngưu bàng, cả ba loại thực phẩm này đều có hàm lượng calo khá thấp. Củ sen và củ ngưu bàng chứa 80 – 85 calo mỗi chén, và một chén khoai tây luộc có khoảng 120 calo. Củ sen và củ ngưu bàng chứa khoảng 20 gam carbohydrate, trong khi khoai tây có khoảng 30 gam.

Cả ba loại củ này đều là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào, trong đó củ sen thì dẫn đầu.

Các vi chất dinh dưỡng trong các loại rau này thay đổi một chút. Củ sen là một nguồn tuyệt vời của vitamin C, đồng, vitamin B2, vitamin B6, vitamin B1 và ​​mangan. Trong cả ba loại củ, ngó sen cung cấp hàm lượng vi chất cao hơn.

Củ ngưu bàng là một nguồn cung cấp vitamin B6, mangan, magiê và kali, và khoai tây cung cấp một lượng lớn vitamin C, vitamin B6 và kali.

Củ sen mua ở đâu và cách sử dụng

Bạn có thể tìm thấy củ sen tươi ở các cửa hàng thực phẩm chức năng lớn hơn. Nó cũng có thể được tìm thấy ở Việt Nam, Nhật Bản và các thị trường châu Á khác. Khi bạn mua loại rễ này, hãy tìm những thân rễ nặng, chắc và nhẵn. Tránh rễ có vết bầm tím hoặc da bị mụn. Để bảo quản, hãy để củ sen tươi ở nơi tối và mát trong ba đến bốn ngày hoặc trong tủ lạnh của bạn có thể lên đến hai tuần.

Củ sen đôi khi cũng được thái sẵn trong khu sản xuất, đông khô hoặc đóng hộp.

Để làm sạch và sử dụng củ sen, bạn hãy bẻ đôi củ và rửa thật sạch. Sau đó, cắt bỏ đầu và gọt vỏ bên ngoài của rễ cho đến khi bạn nhìn thấy phần thịt trắng của nó. Rễ thường được thái thành dải mỏng hoặc cắt thành khối vuông và sau đó ăn sống hoặc nấu chín. Nó có thể được thêm vào nhiều công thức nấu ăn. Bạn sẽ thấy rằng ngâm phần rễ đã cắt lát trong nước giấm hoặc nước chanh sẽ giúp ngăn ngừa sự đổi màu.

Bạn có thể ăn củ sen non và mềm, nhưng củ chín có vị quá đắng nên ăn sống và cần nấu chín. Hãy thử thêm củ sen đã nấu chín vào món salad, rau củ xào, súp, món hầm và món xào.

Công thức nấu ăn với củ sen

Khi nấu món củ sen, bạn có rất nhiều cách chuẩn bị. Có thể luộc rễ bằng cách cho các lát vào đun với nước trong khoảng 25 phút. Có thể rang trong lò khoảng 15 phút để làm khoai tây chiên củ sen, và có thể xào trong dầu cùng với gừng, tỏi và hành lá.

Nếu bạn sử dụng củ đông lạnh, tốt nhất nên để nó rã đông trước khi nấu. Điều này cho phép caramel hóa và trở nên giòn khi chiên hoặc nướng.

Một trong những cách chế biến củ sen truyền thống và cơ bản nhất là xào rau củ. Đơn giản chỉ cần cắt nó theo chiều ngang thành các lát 1/4 inch, và nấu trong dầu ở lửa vừa trong 2-4 phút. Củ sen có một kết cấu giòn tuyệt vời kết hợp tốt với các loại rau củ mềm như cà rốt và măng tây .

Củ sen là một bổ sung tuyệt vời cho bất kỳ công thức xào nào, như những công thức nấu ăn dễ dàng và tốt cho sức khỏe sau:

• Cá hồi xào
• Công thức xào gà kiểu Thái

Nó cũng có thể được dùng như một loại rau bổ dưỡng trong các món súp, như Súp súp lơ trắng .

Củ sen cũng có thể được sử dụng để làm một món ăn nhẹ tốt cho sức khỏe. Nướng khoai tây chiên củ sen rất dễ – chỉ cần dùng lửa lớn trong khoảng 20 phút, lật nửa củ. Bạn có thể nêm khoai tây chiên với dầu ô liu, một chút muối và bột tỏi.

Lịch sử của cây sen

Cây sen, hay Nelumbo nucifera, phát sáng trong nước ngọt ở vùng khí hậu bán nhiệt đới. Nó có nguồn gốc từ Ấn Độ và sau đó được du nhập vào các quốc gia trải dài từ Ai Cập đến Trung Quốc khoảng 2.000 năm trước. Ở Trung Quốc, nó được sử dụng rộng rãi để làm thực phẩm và đôi khi làm thuốc thảo dược.

Việc thu hoạch củ sen bắt đầu vào tháng 8 và kéo dài cho đến khi mùa cao điểm vào mùa thu, nhưng bạn có thể tìm thấy nó quanh năm ở các chợ châu Á hoặc các cửa hàng tạp hóa lớn hơn. Theo truyền thống ở Việt Nam, Nhật Bản và Trung Quốc, nông dân sẽ đứng sâu đầu gối trong ao và cảm nhận rễ của cây sen bằng ngón chân của họ. Sau đó, họ sẽ đào rễ bằng tay.

Khi hoa sen nở và cây đạt độ chín, nó sẽ tách ra và giải phóng hạt của nó qua các ngăn trong vỏ hoa. Sau đó, các hạt giống liên kết với đáy nước bùn và hình thành các cây sen mới – bắt đầu lại chu kỳ.

Ngoài rễ, hạt là một sản phẩm chính ở miền nam Trung Quốc, và lá được sử dụng trong nấu ăn như hương liệu hoặc làm đồ trang trí.

Rủi ro và tác dụng phụ của củ sen

Củ sen được coi là an toàn khi nó được sử dụng như một loại thực phẩm. Khi sử dụng hạt, lá, hoa và rễ của cây sen để làm thuốc, có một số tác dụng phụ cần biết.

Khi được sử dụng làm thuốc, bột sen hoặc chiết xuất từ ​​hoa sen có thể làm giảm lượng đường trong máu, vì vậy những người mắc bệnh tiểu đường chỉ nên sử dụng các sản phẩm thuốc có chứa hoa sen dưới sự chăm sóc của bác sĩ. Nếu bạn sử dụng các sản phẩm có chứa hoa sen, hãy để ý các dấu hiệu hạ đường huyết và ngừng sử dụng hoa sen ít nhất hai tuần trước khi phẫu thuật theo lịch trình.

Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú nên tránh sử dụng hoa sen làm thuốc vì chưa có đủ nghiên cứu về tính an toàn của nó trong những trường hợp này.

Lời kết

Củ sen có tốt cho bạn không? Đúng! Nó tự hào có một loạt các vitamin và khoáng chất, bao gồm một lượng lớn vitamin C, đồng và vitamin B. Nó cũng giàu chất xơ và ít calo, vì vậy nó có thể hỗ trợ giảm cân và giúp bạn no lâu.

Củ sen là một bộ phận của cây sen mọc ở vùng nước nhiều bùn. Rễ mọc thành củ giống như mắt xích xúc xích, khi gọt vỏ có màu trắng, giòn.

Loại củ này thường được sử dụng trong các món ăn Trung Quốc và Nhật Bản trong món salad, món xào, súp và món hầm.

Dinh dưỡng của củ sen góp phần mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm khả năng:

1. Thúc đẩy làn da sáng
2. Tăng cường sức khỏe não bộ
3. Hỗ trợ tăng cường chất sắt cho cơ thể
4. Hỗ trợ tiêu hóa và quản lý cân nặng
5. Cải thiện sức khỏe tim mạch
6. Tăng cường khả năng miễn dịch

Tài liệu tham khảo bài viết: https://draxe.com/nutrition/lotus-root/